Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vừa công bố báo cáo tài chính năm 2024 với khoản lỗ hoạt động lên tới 77,6 tỷ USD, đánh dấu năm thứ hai liên tiếp ngân hàng trung ương này chìm trong thua lỗ.
Chủ tịch Fed Jerome Powell
Theo Wall Street Journal, nguyên nhân sâu xa của khoản lỗ này bắt nguồn từ các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế mà Fed triển khai trong giai đoạn đại dịch Covid-19 (2020-2021), cũng như đợt tăng lãi suất mạnh tay nhằm kiểm soát lạm phát vào năm 2022 và 2023.
Dù lỗ lớn, Fed không cần Bộ Tài chính Mỹ cấp vốn bổ sung và hoạt động hàng ngày của cơ quan này vẫn diễn ra bình thường.
Báo cáo kiểm toán công bố ngày 21/3 cho thấy khoản lỗ năm 2024 thấp hơn so với con số 114,3 tỷ USD mà Fed ghi nhận trong năm 2023.
Không đặt mục tiêu lợi nhuận, nhưng vẫn ảnh hưởng tài chính
Lợi nhuận không phải là mục tiêu chính của Fed. Ngân hàng trung ương này hoạt động để thực thi chính sách tiền tệ, giữ lạm phát ổn định và đảm bảo thị trường lao động lành mạnh.
Trước năm 2022, Fed gần như luôn có lãi, thậm chí thường xuyên chuyển khoản tiền lớn về Bộ Tài chính Mỹ nhờ môi trường lãi suất thấp. Tuy nhiên, hai năm qua, chi phí lãi vay của Fed tăng vọt, vượt qua thu nhập từ danh mục đầu tư, khiến ngân hàng này chìm trong thua lỗ.
Bảng cân đối kế toán của Fed gồm các tài sản như trái phiếu kho bạc Mỹ, tín phiếu chính phủ và chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp. Fed thu lãi từ các tài sản này như một nhà đầu tư thông thường. Tuy nhiên, chi phí lãi vay lại đến từ các khoản tiền gửi dự trữ mà ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính gửi tại Fed.
Vấn đề nảy sinh từ năm 2022, khi Fed liên tục nâng lãi suất, khiến chi phí trả lãi cho các tổ chức tài chính tăng vọt. Đến tháng 9/2022, số tiền Fed phải chi trả lãi suất còn cao hơn số tiền lãi thu về từ danh mục đầu tư.
Cơ chế tài chính khác biệt giúp Fed "tự bù lỗ"
Không giống các cơ quan liên bang khác, Fed tự chủ tài chính và không nhận ngân sách từ Quốc hội Mỹ. Cơ quan này trang trải chi phí bằng chính số lãi thu được từ chứng khoán.
Khi thua lỗ, Fed không xin cấp vốn mà thay vào đó, ghi nhận một khoản "tài sản hoãn dụng" (IOU) vào sổ sách. Khi quay lại có lãi, Fed sẽ dùng chính lợi nhuận đó để bù đắp khoản thâm hụt này trước khi tiếp tục chuyển tiền về Bộ Tài chính.
Trước khủng hoảng tài chính 2007-2009, danh mục tài sản của Fed tương đối nhỏ. Nhưng sau đó, nhờ chính sách giữ lãi suất thấp trong khi nắm giữ các chứng khoán dài hạn có lợi suất cao, Fed đã tạo ra nguồn thu khổng lồ. Từ năm 2012-2021, Fed đã chuyển hơn 870 tỷ USD lợi nhuận về Bộ Tài chính, trong đó riêng năm 2021 là 109 tỷ USD.
Tuy nhiên, bước sang năm 2022, sau 9 tháng đầu vẫn có lãi, Fed bắt đầu thua lỗ và ghi nhận tài sản hoãn dụng 16,6 tỷ USD. Đây là lần đầu tiên trong 109 năm lịch sử, Fed ngừng chuyển lợi nhuận về Bộ Tài chính trong thời gian dài.
Tính đến năm 2024, tài sản hoãn dụng của Fed đã phình to lên gần 216 tỷ USD, tăng mạnh so với 133 tỷ USD vào năm 2023.
Khi nào Fed có lãi trở lại?
Khả năng Fed thoát lỗ phụ thuộc vào chính sách lãi suất. Nếu lãi suất ngắn hạn giảm xuống mức thấp hơn lợi tức từ danh mục đầu tư trị giá 6,8 nghìn tỷ USD, Fed sẽ có lãi trở lại.
Trong 3 năm qua, Fed đã chủ động giảm quy mô danh mục đầu tư này. Hiện tại, cơ quan này đang phải trả mức lãi suất 4,4% cho khoảng 3,4 nghìn tỷ USD tiền gửi dự trữ của các ngân hàng. Trong khi đó, lợi tức trung bình từ danh mục tài sản của Fed chỉ đạt khoảng 2,6% (theo ước tính của Morgan Stanley).
Dự báo từ Fed New York cho thấy, nếu lãi suất ngắn hạn còn trên 4%, Fed vẫn sẽ tiếp tục lỗ trong năm 2025. Ngược lại, nếu lãi suất giảm dần, Fed có thể trở lại trạng thái có lãi. Hiện tại, lãi suất quỹ liên bang (Fed Funds Rate) đang dao động 4,25-4,5%, giảm 1 điểm phần trăm so với mức 5,25-5,5% hồi tháng 9 năm ngoái.
