Theo CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), áp lực chi phí sản xuất cao hơn giá bán lẻ điện trong giai đoạn 2021-2023 buộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phải kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất điện bình quân trong năm 2024, thông qua việc điều tiết tỷ lệ alpha giữa các loại hình phát điện.
Theo đó, tỷ lệ alpha của các nhà máy thủy điện được điều chỉnh lên mức 98%, là tỷ lệ cao nhất kể từ khi thị trường phát điện cạnh tranh bắt đầu vận hành.
"Ở mức alpha cao như trên, các nhà máy thủy điện khó có khả năng tăng hiệu quả vận hành ở những thời điểm giá điện thị trường cao (điển hình là giai đoạn nắng nóng trong 5 tháng đầu năm).
Điều này tạo sức ép đối với kết quả kinh doanh của các nhà máy thủy điện, vốn phụ thuộc vào thị trường phát điện cạnh tranh để cải thiện hiệu quả hoạt động, do giá thị trường điện (FMP) nhìn chung cao hơn giá hợp đồng (Pc) đối với nhóm thủy điện", báo cáo nêu.
Thống kê kết quả kinh doanh quý I/2024 của các công ty thủy điện, VDSC nhận thấy doanh thu nhìn chung giảm 30-60%, do sản lượng và giá bán điện bình quân giảm. Trong khi đó, biên lợi nhuận gộp của các nhà máy thủy điện đã giảm 20-35 điểm % so với cùng kỳ.
Trong kịch bản tích cực, VDSC dự báo hiệu quả kinh doanh năm 2025 của nhóm thủy điện sẽ cải thiện mạnh nhờ tăng trưởng sản lượng do chu kỳ La Nina và tỷ lệ alpha giảm khi EVN được chủ động hơn trong việc điều chỉnh giá bán lẻ điện theo biến động của giá nhiên liệu và các nguồn điện đầu vào.
Dựa trên số liệu thống kê, VDSC cho rằng EVN sẽ cần tiếp tục điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện trong năm 2024-2025 ít nhất 5% (tương ứng 100 đồng/kWh) để có thể hòa vốn.
Trong tháng 5/2024, EVN đã được cấp cơ chế điều chỉnh giá điện trong 3 tháng theo Quyết định 05/2024/QĐ-TTg (so với 6 tháng trước đây). VDSC kỳ vọng việc được điều chỉnh giá bán lẻ điện sẽ là dư địa để EVN bớt tạo áp lực về tỷ lệ alpha và giá bán cho các công ty thủy điện.
Năm 2023, EVN ghi nhận doanh thu hợp nhất toàn tập đoàn đạt 500.719 tỷ đồng, tăng 8% so với năm trước. Trong đó, doanh thu từ bán điện đạt 498.436 tỷ đồng, chiếm 99%. Trừ đi giá vốn, EVN báo lãi gộp 13.041 tỷ đồng, tăng 23,2% so với năm 2022.
Dù vậy, mức lãi gộp nêu trên không đủ để bù đắp các khoản chi phí tài chính (22.686 tỷ đồng), chưa tính đến các khoản chi phí bán hàng (6.600 tỷ đồng) và chi phí quản lý doanh nghiệp (14.800 tỷ đồng).
Khấu trừ chi phí, EVN báo lỗ sau thuế 26.772 tỷ đồng. Đây là năm thứ 2 liên tiếp tập đoàn này báo lỗ. Lũy kế 2 năm 2022-2023, EVN lỗ tổng cộng hơn 47.519 tỷ đồng./.
