Theo Thanh tra NHNN, bên cạnh những sai phạm chung như cung cấp thông tin không chính xác về sản phẩm, cạnh tranh không lành mạnh và vi phạm về thuế, các doanh nghiệp trên còn có nhiều hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng khác.
Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng của một số doanh nghiệp như: Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC); CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận; Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu; CTCP Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI và hai ngân hàng Eximbank cùng TPBank.
Theo thanh tra NHNN, bên cạnh các sai phạm chung như đưa thông tin không chính xác về sản phẩm; cạnh tranh không lành mạnh; vi phạm về thuế, các doanh nghiệp nêu trên còn để xảy ra nhiều hành vi trái pháp luật khác.
Ngay khi kết thúc thanh tra, nhà điều hành đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm tại một vài đơn vị trong số các doanh nghiệp trên sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.
Bên cạnh đó, chánh Thanh tra NHNN đã quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các doanh nghiệp kể trên với số tiền lên tới hàng tỷ đồng.
PNJ vi phạm quy định về phòng, chống rửa tiền
Theo đó, PNJ còn thiếu sót nghiêm trọng trong công tác phòng chống rửa tiền, bao gồm:
⚠️ Quy định nội bộ không đầy đủ;
⚠️ Không phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro;
⚠️ Báo cáo không đầy đủ nội dung và không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn theo quy định;
⚠️ Không thực hiện kiểm toán nội bộ;
⚠️ Thiếu quy định về phong tỏa tài khoản, niêm phong tài sản và đánh giá rủi ro rửa tiền.
Bên cạnh đó, PNJ chưa quy định rõ thẩm quyền phê duyệt và hình thức phổ biến báo cáo trong toàn hệ thống; chưa ban hành quy định cụ thể về việc nhận biết, cập nhật thông tin khách hàng, thu thập thông tin chủ sở hữu hưởng lợi, cũng như mục đích và bản chất của mối quan hệ kinh doanh.
Mặc dù có thực hiện việc nhận biết và lưu giữ thông tin khách hàng, nhưng chưa đầy đủ theo quy định. Doanh nghiệp cũng bị phát hiện lập hóa đơn không đúng thời điểm và một số giao dịch thiếu thông tin, hoặc thông tin không khớp với giấy tờ tùy thân của khách hàng theo Bảng kê 01/TNDN.
Doji bán vàng với giá cao hơn niêm yết
Kết luận thanh tra cho biết Doji đã vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bản vàng miếng; về một số giao dịch bán vàng với giá bán cao hơn giá niêm yết; về hoạt động hai kinh doanh vàng khác (hoạt động vay vốn bằng vàng của người dân, khách hàng và hoạt động giữ hộ vàng miếng trên ứng dụng EGOLD) khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.
Bên cạnh đó, Doji vi phạm quy định trong lĩnh vực thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số để kinh doanh vàng. Cụ thể:
⚠️ Không thông báo việc sửa đổi khi có thay đổi thông tin liên quan đến website thương mại điện tử bán hàng;
⚠️ Chưa có đề nghị và chưa được xác nhận đăng ký hoạt động ứng dụng thương mại điện tử trên một số nền tảng website theo quy định.
Về nghĩa vụ thuế, Doji bị kết luận có hành vi hạch toán tổng chi phí lãi vay được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không đúng quy định. Ngoài ra, công ty còn có hoạt động vay và hoàn trả vàng cho khách hàng nhưng không lập hóa đơn khi hoàn trả vàng cho bên cho vay, vi phạm quy định về hóa đơn, chứng từ.
Bảo Tín Minh Châu vi phạm trong hoạt động ứng dụng thương mại điện tử
Trong lĩnh vực thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ số, Bảo Tín Minh Châu đã để xảy ra hàng loạt vi phạm liên quan đến vận hành website "btmc.vn", như:
⚠️ Không công bố thông tin về vận chuyển và giao nhận;
⚠️ Không công bố quy trình tiếp nhận, xử lý khiếu nại và cơ chế giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng điện tử;
⚠️ Không xây dựng, ban hành chính sách đảm bảo an toàn thông tin cá nhân người tiêu dùng;
⚠️ Không có chính sách bảo vệ thông tin cá nhân hiển thị rõ ràng trên trang chủ website.
Đồng thời, Bảo Tín Minh Châu được xác định có vi phạm quy định về chế độ báo cáo trong hoạt động mua bán vàng miếng; đồng thời phát sinh giao dịch bán vàng với giá cao hơn giá niêm yết – hành vi không phù hợp với quy định quản lý thị trường vàng.
Về mặt kế toán, Bảo Tín Minh Châu bị phát hiện hạch toán chi phí quà tặng không đúng quy định khi đưa vào giá vốn hàng hóa dịch vụ mua vào. Hành vi này dẫn đến việc làm giảm số thuế giá trị gia tăng phải nộp.
Eximbank vi phạm nghiêm trọng trong hoạt động mua bán vàng
Cụ thể, trong quá trình kiểm tra, thanh tra phát hiện nhân viên Eximbank đã rút ngắn thao tác kiểm đếm và giao nhận vàng, tiền mặt với khách hàng.
Đáng chú ý, ngân hàng cho phép thực hiện giao dịch mua – bán vàng miếng với cùng số lượng, trong cùng thời điểm, nhưng không thực hiện giao nhận thực tế vàng và tiền – chỉ ký chứng từ – để hưởng phần chênh lệch giá, mang tính đầu cơ sinh lời.
Hình thức giao dịch này không phản ánh đúng bản chất hoạt động mua bán vàng miếng, đồng thời làm tăng doanh số ảo. Trong thời kỳ thanh tra, chỉ 3 khách hàng đã chiếm tới 15% tổng doanh số mua bán vàng của Eximbank, với tần suất giao dịch lặp lại bất thường.
Về công tác phòng chống rửa tiền, Eximbank bị xác định không báo cáo một số giao dịch vàng có giá trị lớn theo quy định, vi phạm nghĩa vụ báo cáo bắt buộc đối với tổ chức tài chính.
Ngoài ra, ngân hàng còn để xảy ra vi phạm trong chế độ kế toán, lập hóa đơn và nghĩa vụ thuế: không lập hóa đơn cho một số giao dịch bán vàng miếng với khách hàng, hoặc lập hóa đơn sai thời điểm.
TPBank báo cáo không đầy đủ các giao dịch đáng ngờ liên quan đến rửa tiền
Về công tác phòng chống rửa tiền, thanh tra phát hiện ít nhất một trường hợp TPBank báo cáo không đầy đủ các giao dịch đáng ngờ liên quan đến rửa tiền và tài trợ khủng bố, vi phạm quy định pháp luật.
Thanh tra cũng ghi nhận trong thời gian thanh tra, một số cá nhân đã thực hiện các giao dịch mua bán vàng miếng tại TPBank với tần suất liên tục, tổng doanh số lên đến hàng nghìn tỷ đồng trong một năm, với mục đích kinh doanh.
Bên cạnh đó, TPBank đã để xảy ra nhiều vi phạm trong hoạt động nhận giữ hộ vàng miếng, phòng chống rửa tiền, cũng như trong việc thực hiện các quy định về kế toán và thuế.
Cụ thể, TPBank nhận giữ hộ vàng miếng SJC của khách hàng nhưng không thực hiện thủ tục niêm phong và không ghi nhận số series vàng nhận giữ hộ. Điều này cùng với việc đưa thông tin gây nhầm lẫn cho khách hàng về doanh nghiệp đã tạo lợi thế cạnh tranh không lành mạnh so với doanh nghiệp khác.
Việc lập hồ sơ giữ hộ vàng tại TPBank cũng chưa đồng nhất với quy định, quy trình nội bộ của ngân hàng. Có một số trường hợp tính, thu phí không chính xác; chứng từ kế toán ghi thiếu hoặc sai thông tin về mệnh giá, số lượng, quy cách và ngày tháng.
