Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) mới đây đã kiến nghị không áp dụng miễn thuế nhập khẩu với hàng hóa thương mại điện tử (TMĐT) giá trị nhỏ, nhằm đảm bảo công bằng và hỗ trợ sản xuất trong nước.
Theo quy định hiện hành, từ ngày 18/2, các đơn hàng nhập khẩu có giá trị dưới 1 triệu đồng qua chuyển phát nhanh không còn được miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng (VAT). Tuy nhiên, tại dự thảo Nghị định quy định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, Bộ Tài chính lại đề xuất khôi phục chính sách miễn thuế đối với nhóm hàng hóa TMĐT có giá trị nhỏ.
Góp ý với dự thảo, VCCI cho rằng nếu tiếp tục miễn thuế cho các đơn hàng dưới 1 triệu đồng sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh không công bằng cho hàng hóa ngoại nhập, đặc biệt trong bối cảnh các doanh nghiệp trong nước vẫn phải chịu thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu đầu vào sản xuất.
Theo thống kê, trong năm 2024, sàn TMĐT Shopee ghi nhận hơn 324 triệu sản phẩm nhập khẩu với tổng doanh thu lên đến 14.200 tỷ đồng. Trung bình, mỗi sản phẩm có giá chỉ khoảng 43.682 đồng. Điều này có nghĩa là phần lớn hàng hóa nhập khẩu qua TMĐT có thể nằm trong ngưỡng được miễn thuế nếu chính sách trên được thông qua.
VCCI cho rằng việc miễn thuế hàng hóa TMĐT nhập khẩu nhỏ lẻ không chỉ tạo ra sự bất bình đẳng mà còn làm méo mó môi trường kinh doanh, khi hàng hóa nước ngoài được miễn thuế trong khi hàng hóa sản xuất trong nước chịu gánh nặng thuế và chi phí.
Dù vậy, VCCI cũng thừa nhận rằng việc đánh thuế hàng hóa TMĐT nhập khẩu không hề dễ dàng. Các đơn hàng thường nhỏ lẻ, đa dạng mặt hàng, khó áp dụng chính xác mã HS (Harmonized System Codes) như hàng nhập khẩu truyền thống. Điều này dẫn đến rủi ro chậm trễ trong phân loại, thông quan, gây hủy đơn hàng và thiệt hại cho sàn TMĐT lẫn người tiêu dùng.
Để khắc phục tình trạng trên, VCCI đề xuất áp dụng mô hình phân loại đơn giản theo nhóm hàng hóa thay vì mã HS chi tiết. Theo đó, có thể xây dựng các “giỏ thuế suất” – mỗi giỏ đại diện cho một nhóm hàng (ví dụ: quần áo, giày dép, thiết bị điện tử...) và áp dụng một mức thuế thống nhất. Mô hình tương tự đã được Canada áp dụng từ năm 2012, chỉ dùng 3 nhóm thay thế cho hơn 5.400 mã HS, giúp đơn giản hóa quy trình và giảm áp lực cho cơ quan thuế cũng như doanh nghiệp.
Theo nền tảng dữ liệu Metric, hàng nhập khẩu qua TMĐT tăng mạnh trong năm qua, với mức tăng trưởng gần 40%. Tính đến cuối tháng 9/2024, các đơn hàng dưới 200.000 đồng chiếm hơn một nửa doanh số thị trường TMĐT Việt Nam. Trung bình, mỗi ngày có 4–5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ từ Trung Quốc được giao về Việt Nam./.
