“Cuộc chiến Ucraina không phải tự nhiên có”, ông Hải nêu quan điểm, đồng thời biện giải: “Đó là sản phẩm của quá trình phát triển quan hệ quốc tế kéo dài hàng thế kỷ và sau đó trở nên tồi tệ hơn qua nhiều thập kỷ gần đây. Trong mối tương quan, đấu tranh và tranh giành ảnh hưởng của các thế lực - hệ tư tưởng lãnh đạo xã hội, không phải quốc gia nào cũng chấp nhận trật tự thế giới hiện hữu - do Mỹ đứng vai Trùm của Trùm - khẳng định rằng mọi thứ dường như cơ bản là ổn. Hệ quả là Tổng thống Putin của nước Nga nổi điên và bắt đầu phá huỷ trật tự của thế giới ấy bằng cuộc chiến tại Ucraina. Dù cách làm này không hoàn toàn được chia sẻ bởi Trung Quốc, Ấn Độ, Nam Phi, Brazil trong BRICS+.
Đây là một cuộc xung đột quân sự-chính trị không chỉ giữa Nga và Ucraina mà là những mâu thuẫn tích tụ nghiêm trọng hơn nhiều giữa Nga và Mỹ cùng đồng minh phương Tây.
Diễn biến các khía cạnh của cuộc xung đột đang được các quốc gia lớn, tương đối tự chủ và có nguy cơ mâu thuẫn lợi ích với Mỹ cẩn trọng nghiên cứu”.
Từ kinh nghiệm của một banker kỳ cựu - người từng được xem như một trong những nhà điều hành ngân hàng Việt Nam xuất sắc nhất trong thế hệ của mình, cũng là người có nhiều năm học tập, nghiên cứu tại Đông Âu, ông Lý Xuân Hải phân tích cuộc chiến tiền tệ ẩn sau chiến tranh Ucraina.
Phát súng công khai đầu tiên
Ông viết: “Hệ thống Tiền tệ - Tài chính tập trung cao độ xung quanh đồng USD là một trong các trụ cột trật tự thế giới hiện nay. Mỹ sử dụng nhuần nhuyễn hệ thống này vừa làm củ cà rốt cho nhiều người hưởng lợi, vừa là cái gậy quật lắm kẻ quắn mông. Mỹ có thể dò theo từng giao dịch của đồng USD trên tài khoản của bất kỳ ai và phong toả trong 1 nốt nhạc. Dùng USD, Anonymity và Confidentiality là xa xỉ với bất kỳ ai ngoài Mỹ.
Sau khi Nga đánh Ucraina, bên cạnh cuộc chiến quân sự uỷ quyền, cuộc chiến tiền tệ kèm theo cuộc chiến thương mại của Mỹ và đồng minh chống lại Nga là vô tiền khoáng hậu, thẳng tay nghiệt ngã, hà khắc chưa từng có mọi nhẽ… với mục đích rất rõ ràng là bóp nghẹt thở nền kinh tế - chính trị - xã hội nước này. Nếu có thể đập vỡ Nga ra thành khoảng 10 mảnh quốc gia con con dễ bảo… như những gì diễn ra ở Nam Tư. Nhiều thế lực thích thế lắm, kể cả một số lãnh chúa địa phương Nga.
Lại là một case study chiến tranh thương mại tiền tệ… song kiếm hợp bích cho các nhà nghiên cứu soi mói.
Các quốc gia tiềm năng mâu thuẫn với Mỹ bất an: Tiền tệ tác động nhanh, mạnh đến từng người dân một. Phát ngôn có thể khác nhau nhưng tâm thế thì như nhau: “dù dự phòng” là cần thiết”.
Dẫn nguồn tin từ Bloomberg về việc Nga đang chuẩn Báo cáo về hệ thống thanh toán quốc tế không cần SWIFT và USD-EURO, để công bố với các nhà lãnh đạo BRICS tại hội nghị thượng đỉnh thường niên ở Kazan 22-24/10 tới đây, ông Lý Xuân Hải đánh giá: “Đề xuất này của Nga nếu được đặt lên bàn BRICS+, sẽ là phát súng công khai đầu tiên bắn vào USD và hệ thống tiền tệ, trật tự thế giới hiện hữu”.
Theo đó, tại Hội nghị, Nga dự kiến sẽ đề xuất nhóm BRICS+ thay thế hệ thống thanh toán quốc tế tập trung cao độ qua SWIFT với đồng tiền chủ đạo là USD và EURO, bằng cách tạo ra một mạng lưới các ngân hàng trung ương và ngân hàng thương mại có thể thực hiện các giao dịch Peer-To-Peer bằng nội tệ của các nước thành viên, cũng như thiết lập liên kết trực tiếp giữa các ngân hàng trung ương.
Một hệ thống mạng lưới thanh toán đa tiền tệ sẽ giúp các thành viên thoát khỏi mọi áp lực bên ngoài, chẳng hạn như các biện pháp trừng phạt từ bên ngoài lãnh thổ. Nhất là khi lợi ích của Mỹ không phải lúc nào cũng trùng khớp với lợi ích của những thành viên khác của mạng lưới tài chính trong thế giới toàn cầu hoá.
Song song với đó, Nga được cho là cũng sẽ kêu gọi BRICS+ thành lập các Sở giao dịch hàng hóa cơ bản như dầu, khí đốt tự nhiên, ngũ cốc và vàng.
Công nghệ sổ cái phân tán
Ông Lý Xuân Hải dành nhiều thời lượng để phân tích về công nghệ sổ cái phân tán (DLT- Distributed Ledger Technology) dự kiến sẽ được áp dụng để làm nên sự khác biệt, trong hệ thống thanh toán mà Nga dự kiến đề xuất, gọi là Nền tảng thanh toán đa quốc gia mới thông qua sử dụng Token phục vụ thanh toán quốc tế đa phương,
Theo báo cáo, lợi ích chính của việc sử dụng mô hình thanh toán DLT là loại bỏ rủi ro tín dụng vốn thường xuyên đi kèm với hệ thống ngân hàng truyền thống. Ngoài ra, DLT cũng có thể giảm thời gian và chi phí xử lý bằng cách loại bỏ các tổ chức trung gian và kiểm tra tuân thủ, tiết kiệm cho các nước BRICS tới 15 tỷ USD mỗi năm nếu một nửa số giao dịch chuyển tiền xuyên biên giới được thực hiện bằng các hình thức đó.
“Tính năng mang tính cách mạng chính của DLT là không có một trung tâm thanh toán tập trung.
Mỗi Node mạng biên dịch và ghi các bản cập nhật sổ đăng ký độc lập với các Node khác.
Sau đó, các Node bỏ phiếu về các bản cập nhật để đảm bảo rằng phần lớn các Node đồng ý với phiên bản cuối cùng.
Biểu quyết và đạt được đồng thuận về một bản sao của sổ cái, được gọi là sự đồng thuận, là một quá trình được thực hiện tự động bằng thuật toán đồng thuận.
Thuật toán đồng thuận theo chương trình và thuật toán này đảm bảo không thể làm sai lệch dữ liệu sau khi một tỷ lệ nhất định các Node đáng tin cậy xác nhận.
Sau khi đạt được sự đồng thuận, sổ cái phân tán sẽ được cập nhật và phiên bản đồng thuận mới nhất của sổ cái sẽ được lưu trữ trong mỗi Node” – cựu banker phân tích, và cho biết: Cho đến ngày nay, tiền điện tử (Crypto Currencies) là ứng dụng chính của DLT.
Công nghệ hạ tầng, mà Nga đề xuất, dự kiến là một kiểu Quasi-Blockchain tương tự DC/CB Trung Quốc áp dụng. Thuật toán xử lý tốc độ xác nhận giao dịch, bệnh trầm kha của Blockchain nói chung và Bitcoin nói riêng, đã được giải quyết trước đó.
“Đó là hệ thống Thanh toán (Settlement) và sổ cái phán tán ghi nhận giao dịch (Transaction)… không sinh ra đơn vị tiền tệ mới. Đơn vị tiền tệ cho giao dịch vẫn là tiền fiat thông thường: NDT, Ruble, Rupi…
Mỗi nước xây hệ thống DC/CB và hệ thống interface tương đồng là có thể thanh toán xuyên quốc gia lẫn nội địa không cần trung tâm tập trung như SWIFT. Tiền tệ thì tuỳ hỉ. Nó không đảm bảo tính vô danh như Bitcoin hay Etherium… Các NHTW, NHTM vẫn hiện hữu và chắc sẽ quản hệ thống Node. Nếu các NHTM, doanh nghiệp, cá nhân... cũng được tham gia trực tiếp hệ thống thì hiệu ứng có thể là ghê gớm”./.
