Những ngày gần đây, thị trường vàng Việt Nam liên tục thu hút sự chú ý khi giá vàng miếng SJC chạm ngưỡng kỷ lục, vượt 130 triệu đồng mỗi lượng. Điều đáng nói là mức này cao hơn giá vàng quốc tế quy đổi trên 20 triệu đồng, phản ánh sự cộng hưởng của nhiều lực đẩy, vừa từ quốc tế vừa từ đặc thù cấu trúc trong nước.
Trên bình diện toàn cầu, vàng bước vào một chu kỳ tăng giá mạnh mẽ. Giá vàng quốc tế (Gold/USD) đã lập đỉnh mới nhờ kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sớm nới lỏng chính sách tiền tệ. Khi lãi suất thực giảm, chi phí cơ hội nắm giữ vàng thấp đi, dòng vốn tìm tới kim loại quý nhiều hơn.
Cùng lúc đó, bất ổn địa chính trị và kinh tế toàn cầu tiếp tục gia tăng nhu cầu trú ẩn, trong khi các ngân hàng trung ương duy trì việc mua vàng bổ sung dự trữ thay cho việc nắm giữ USD. Tập hợp các yếu tố này đã tạo nền tảng vững chắc cho xu thế tăng trên quy mô toàn cầu.
Tại Việt Nam, biến động này không chỉ được phản ánh mà còn được khuếch đại. Yếu tố cung - cầu nội địa đóng vai trò then chốt: nguồn cung vàng miếng SJC khan hiếm trong khi nhu cầu tích trữ luôn duy trì ở mức cao. Vàng miếng SJC từ lâu đã được coi như “chuẩn quốc gia”, tạo ra áp lực cầu vượt xa nguồn cung và khiến giá trong nước liên tục bị đẩy lên cao hơn thế giới.
Diễn biến tỷ giá cũng là một kênh truyền dẫn quan trọng. Khi VND có xu hướng suy yếu so với USD, giá vàng quốc tế quy đổi sang VND lập tức trở nên đắt đỏ hơn. Sự cộng hưởng giữa yếu tố tỷ giá và cung khan hiếm đã làm biên độ chênh lệch giá ngày càng mở rộng.
Một yếu tố khác cần nhấn mạnh là môi trường tiền tệ trong nước. Năm nay, ngân hàng nhà nước đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức cao, lên tới khoảng 16%, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Thực tế, tín dụng sáu tháng đầu năm đã tăng gần 10%. Khi cung tiền được mở rộng nhanh, thanh khoản trên thị trường gia tăng, một phần tất yếu trong dòng chảy này dịch chuyển sang các tài sản tích trữ, trong đó vàng giữ vị thế đặc biệt. Hiệu ứng này vì thế đã trở thành nhân tố khuếch đại, góp phần thúc đẩy nhu cầu mua vàng mạnh mẽ hơn mức tăng từ thị trường quốc tế.
Cấu trúc thị trường vàng trong nước cũng khiến giá không hoàn toàn phản ánh ngay lập tức diễn biến toàn cầu. Vàng miếng chịu sự quản lý nhằm hạn chế vàng hóa nền kinh tế và kiểm soát rủi ro vĩ mô. Trong khi mục tiêu dài hạn là ổn định, thì ngắn hạn cơ chế này khiến giá nội địa có độ trễ trong điều chỉnh và dễ tạo khoảng cách lớn với giá quốc tế.
Ngoài ra, tâm lý thị trường đóng vai trò rất quan trọng. Vàng gắn liền với thói quen tích sản của người Việt, và khi giá liên tục lập đỉnh, tâm lý “sợ bỏ lỡ”, "sợ lạm phát" xuất hiện. Dòng tiền đầu cơ cùng với cầu nắm giữ truyền thống đã đẩy giá vượt xa mức tăng khách quan.
Khoảng cách trên 20 triệu đồng mỗi lượng vì vậy không chỉ đơn thuần là chênh lệch kỹ thuật, mà phản ánh đặc thù của nền kinh tế trong giai đoạn hiện nay. Nó là kết quả tự nhiên của sự giao thoa giữa chính sách tiền tệ mở rộng, biến động quốc tế, cấu trúc thị trường và thói quen tích sản bằng Vàng của người Việt.
