Dù giúp Liên minh châu Âu (EU) tránh được mức thuế quan 30%, song, thỏa thuận thương mại mới với Mỹ đang bị coi là không công bằng, đẩy các nước khu vực này vào thế bất lợi.
Theo nội dung thỏa thuận, phần lớn hàng hóa xuất khẩu từ EU sang Mỹ sẽ phải chịu mức thuế 15% – một nhượng bộ đáng kể từ Brussels, nhất là khi chỉ vài ngày nữa mức thuế 30% mà Washington đe dọa sẽ có hiệu lực. Dù vậy, nhiều điều khoản trong thỏa thuận vẫn cần tiếp tục thương lượng.
Một số mặt hàng như linh kiện máy bay và hóa chất đặc thù được miễn thuế, trong khi thuế đối với ô tô giảm xuống còn 15%. Bên cạnh đó, EU cam kết tăng mua năng lượng từ Mỹ và mở rộng đầu tư vào nền kinh tế nước này.
“Đây là một bước lùi từ một vị trí vốn đã tồi tệ. Mức thuế 15% vẫn cao hơn nhiều so với nhiệm kỳ đầu của ông Trump”, Cailin Birch – nhà kinh tế thuộc Economist Intelligence Unit – nhận định.
Bà cũng lưu ý, nhiều điều khoản – đặc biệt liên quan đến thép và dược phẩm – vẫn chưa rõ ràng, khiến bức tranh toàn cảnh trở nên khó đoán.
Thỏa thuận Mỹ – EU không ‘được lòng’ nhiều quan chức và chuyên gia châu Âu (Ảnh: CNBC)
Phản ứng của các lãnh đạo châu Âu cũng không mấy lạc quan. Thủ tướng Đức Friedrich Merz tuyên bố EU đã bảo vệ được các lợi ích cốt lõi, nhưng vẫn bày tỏ mong muốn nới lỏng rào cản thương mại xuyên Đại Tây Dương.
Trong khi đó, ông Benjamin Haddad – Bộ trưởng phụ trách các vấn đề châu Âu của Pháp – cho rằng thỏa thuận “mang lại sự ổn định tạm thời”, song bản chất vẫn “thiên vị” Mỹ.
Ai thiệt hơn?
Dù thỏa thuận Mỹ – EU có thể xoa dịu bất ổn thương mại, cả hai bên đều sẽ chịu ảnh hưởng.
Theo ông Holger Schmieding – kinh tế trưởng tại ngân hàng Berenberg, châu Âu sẽ gánh chịu thiệt hại rõ rệt hơn trong ngắn hạn, còn Mỹ sẽ đối mặt với hệ quả kinh tế về lâu dài.
“Thỏa thuận này không cân xứng. Mỹ được phép tăng thuế với hàng hóa EU, còn châu Âu phải nhượng bộ. Nếu xét hơn – thua, ông Trump có thể coi đây là một chiến thắng”, ông nói.
Ông cũng cho rằng người tiêu dùng Mỹ chưa cảm nhận được tác động tức thì từ các mức thuế mới, điều này có thể khuyến khích ông Trump tiếp tục theo đuổi những chính sách bất lợi về dài hạn.
Đồng quan điểm, bà Birch nhận định Mỹ cũng không đạt được toàn bộ mục tiêu. “Cả hai bên đều chịu thiệt phần nào”, bà nói.
Tuy nhiên, cả Washington và Brussels đều cố gắng “ghi điểm” với người dân bằng cách tuyên bố đây là một thắng lợi, dù với những lý do khác nhau.
“Nếu vào tháng 3, ai đó ở châu Âu tuyên bố sẵn sàng chấp nhận thuế 15%, họ sẽ bị phản đối dữ dội. Nhưng giờ EU lại xem đó là chiến thắng – đúng, nếu so với kịch bản tồi tệ nhất”, William Reinsch – cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) – bình luận.
"Ông Trump, như thường lệ, cũng sẽ coi đây là một chiến thắng, vì với ông, “gây áp lực” quan trọng hơn kết quả thực tế", ông Reinsch nhấn mạnh.
Liệu EU có thể đạt thỏa thuận tốt hơn?
Theo ông Aurélien Colson – Giám đốc Học viện Địa chính trị và Kinh doanh ESSEC, EU lẽ ra có thể đạt được một thỏa thuận có lợi hơn nếu giữ vững nguyên tắc “có qua có lại”.
Thay vì đáp trả cứng rắn, Brussels chọn đàm phán và trì hoãn các biện pháp trả đũa Mỹ. Dù đã chuẩn bị danh sách hàng hóa để áp thuế và cân nhắc sử dụng “vũ khí thương mại hạng nặng”, EU vẫn không đẩy căng thẳng lên cao.
Ông Colson cho rằng EU đã “mắc bẫy” khi để Mỹ áp mức thuế cao cùng thời hạn ngắn ngủi. Lẽ ra, Liên minh nên cho thấy rõ thiệt hại mà các biện pháp đáp trả có thể gây ra, và hoàn toàn có thể phối hợp cùng các đối tác thương mại lớn khác để tạo áp lực.
“Lần này, EU đã xuống nước và chấp nhận nhượng bộ”, ông kết luận./.
Nguồn tham khảo: CNBC
