Kịch bản Fed hạ lãi suất trong năm 2024 đang trở nên kém khả thi do tỷ lệ lạm phát cao, nền kinh tế đang trên đà phục hồi mạnh mẽ và thị trường lao động ổn định.
Nền kinh tế đang có dấu hiệu chững lại, tuy nhiên, chính sách tiền tệ vẫn chưa cần nới lỏng, đặc biệt khi tình trạng này dự kiến sẽ kéo dài đến cuối năm.
Lãi suất có thể sẽ được giữ nguyên khi lo ngại lạm phát hạ nhiệt. Áp lực lạm phát từng khiến nhiều người lo lắng vào đầu năm nay, tuy nhiên tốc độ tăng giá hiện nay đang chậm lại và hướng đến mục tiêu 2% hàng năm của Fed. Điều này cho thấy khả năng Fed giữ nguyên lãi suất quỹ liên bang (FDR) ở mức hiện tại (từ 5,25% đến 5,50%) - được duy trì từ tháng 7 năm 2023 - hoàn toàn có thể xảy ra. Do đó, thị trường chứng khoán có thể sẽ ít bị ảnh hưởng bởi biến động lãi suất.
Fed có thể sẽ duy trì lãi suất ở mức cao trong thời gian dài hơn dự đoán do nền kinh tế Mỹ đã phục hồi mạnh mẽ hơn so với tưởng tượng.
Tháng 1/2024, các nhà đầu tư kỳ vọng có ít nhất 6 lần cắt giảm lãi suất trong 12 tháng tới, tổng cộng 1,5 điểm phần trăm, dựa trên biến động giá trên thị trường kỳ hạn lãi suất.
Sau khi dồn dập nâng lãi suất chuẩn lên mức 5,25%/năm nhằm kiểm soát lạm phát, Fed dự kiến có 3 đợt hạ lãi suất, mỗi đợt 0,25 điểm phần trăm trong năm nay.
Mặc dù chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) đã giảm so với mức cao nhất 7,1% vào mùa hè năm 2022, nhưng đà giảm này vẫn chưa đủ để khiến Fed cảm thấy an tâm và có thể cắt giảm lãi suất.
Các quan chức Fed, bao gồm Chủ tịch Jerome Powell, cho biết họ cần bằng chứng rõ ràng hơn cho thấy lạm phát đang có xu hướng giảm bền vững về mức mục tiêu 2% hàng năm trước khi có thể cân nhắc việc nới lỏng chính sách tiền tệ.
Số liệu mới nhất cho thấy PCE tăng 2,7% trong năm tính đến tháng 4, cao hơn mục tiêu 2% của Fed và cho thấy lạm phát tiếp tục kéo dài hơn dự kiến. Mức tăng này, mặc dù thấp hơn so với mức cao nhất trong năm 2022, vẫn cao hơn đáng kể so với mức 2,5% của tháng 1 và tháng 2.
Wylie Tollette, Giám đốc đầu tư của Franklin Templeton Investment Solutions, cho biết, Fed sẵn sàng kiên nhẫn và theo sát dữ liệu để đảm bảo lạm phát được kiểm soát hiệu quả. Fed “sẽ không lặp lại sai lầm của những năm 1970”, thời điểm Fed nới lỏng chính sách quá sớm và lạm phát quay trở lại mạnh mẽ.
Fed có thể sẽ trì hoãn việc cắt giảm lãi suất do nền kinh tế Mỹ hoạt động tốt hơn dự kiến. Theo dữ liệu, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đã tăng 2,9% trong 4 quý vừa qua, cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng mạnh mẽ.
Jason Granet, Giám đốc đầu tư tại BNY Mellon, cho biết, “lý thuyết kinh tế dự đoán rằng sự kết hợp giữa việc tăng lãi suất và thắt chặt định lượng sẽ làm suy yếu nền kinh tế theo thời gian. Tuy nhiên, ông quan sát thấy rằng tác động này diễn ra chậm hơn dự kiến, khiến nhiều nhà kinh tế và thị trường ngạc nhiên”.
Nền kinh tế Mỹ “bứt phá” đầy bất ngờ sau đại dịch Covid-19, trái ngược tâm lý người tiêu dùng ảm đạm. Mặc dù khảo sát Tâm lý Người tiêu dùng của Đại học Michigan ghi nhận mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ, nền kinh tế vẫn thể hiện sự tăng trưởng mạnh mẽ. Doanh số bán lẻ tăng 3% trong năm qua, cho thấy sức chi tiêu của người tiêu dùng vẫn mạnh mẽ. Điều này có thể được lý giải bởi sự gia tăng đáng kể tài sản của hộ gia đình trong vài năm qua. Các khoản hỗ trợ giảm bớt gánh nặng tài chính sau đại dịch, tăng lương, và thị trường chứng khoán và nhà đất bùng nổ đã góp phần củng cố vị thế tài chính của người tiêu dùng.
Thị trường lao động cũng cho thấy những dấu hiệu tích cực. Tỷ lệ thất nghiệp hiện ở mức 3,9%, gần mức thấp kỷ lục, và duy trì dưới 4% trong hơn hai năm qua. Số lượng việc làm còn trống đã cao hơn mức trước đại dịch, nhưng đã giảm đáng kể so với mức đỉnh điểm vào đầu năm 2022.
Lara Rhame, nhà kinh tế trưởng của Mỹ tại FS Investments, cho biết: "Mọi người có xu hướng nhầm lẫn sự bình thường hóa với suy yếu. Trên thực tế, thị trường lao động Mỹ vẫn đang khá mạnh". Mặc dù có những lo ngại về sự chậm lại của thị trường lao động, theo nhà kinh tế trưởng, nhận định này còn quá sớm.
Nói cách khác, Fed không cần hạ lãi suất để đạt được thị trường việc làm đạt mức tối đa, đây là một phần trong nhiệm vụ kép của họ cùng với việc thúc đẩy ổn định giá.
Mặc dù nhiều chuyên gia kinh tế tin rằng Fed sẽ trì hoãn việc cắt giảm lãi suất do nền kinh tế Mỹ đang phát triển mạnh mẽ, vẫn có những ý kiến khác cho rằng khả năng này có thể xảy ra.
Tom Porcelli, nhà kinh tế trưởng của Mỹ tại PGIM Fixed Income, đưa ra lập luận bảo vệ quan điểm của mình theo 3 yếu tố tốc độ tuyển dụng đang giảm dần trong các lĩnh vực kinh tế theo chu kỳ hơn, sự sụt giảm của các công việc dịch vụ tạm thời trong năm nay và tỷ lệ doanh nghiệp có ý định tăng việc làm thấp hơn theo các cuộc khảo sát. Cả ba yếu tố trên đều cho thấy thị trường lao động đang mất đà.
"Fed hiểu rõ tình hình kinh tế hiện tại, và họ có thể xem xét việc cắt giảm lãi suất như biện pháp để hỗ trợ tăng trưởng và kéo dài chu kỳ kinh tế hiện tại”, Porcelli bày tỏ sự đồng tình với quan điểm này.
Porcelli cho rằng Powell và các quan chức Fed khác có xu hướng hạ lãi suất và đang chờ đợi cơ hội để thực hiện điều đó. Ông dự kiến ít nhất sẽ có một lần cắt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm vào cuối năm 2024, thậm chí có thể lên đến 2 lần.
Porcelli phân tích 2 điều kiện cần thiết để các nhà hoạch định chính sách hạ lãi suất là thị trường lao động suy yếu và dữ liệu lạm phát đi đúng hướng. Cả 2 yếu tố này đều có thể tác động đến thời điểm xuất hiện cơ hội cắt giảm lãi suất.
Tuy nhiên, Fed đang chịu áp lực thời gian trong năm nay. Khả năng cắt giảm lãi suất tại các cuộc họp của Ủy ban Thị Trường mở liên bang (FOMC) vào tháng 6 và tháng 7 không được đánh giá cao do lạm phát chưa có dấu hiệu giảm trong năm 2024. Cuộc họp tháng 9 có thể mang tính quyết định hơn, tuy nhiên, dữ liệu kinh tế mạnh mẽ và các yếu tố kỹ thuật có thể khiến việc cắt giảm lãi suất trở nên khó khăn hơn.
Hiệu ứng cơ sở là một ví dụ. Chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) tăng 0,1% vào tháng 5 năm 2023, 0,2% vào tháng 6 năm ngoái và 0,1% vào tháng 7. Nếu tốc độ tăng trưởng của PCE trong cùng những tháng này của năm nay cao hơn, tỷ lệ lạm phát tính theo năm sẽ tăng, khiến các quan chức Fed khó tin rằng lạm phát đang giảm xuống mức 2%. Đáng chú ý, chỉ số giá PCE chưa ghi nhận mức tăng dưới 0,3% mỗi tháng nào trong năm 2024.
Diễn ra chỉ một ngày sau Ngày Bầu cử Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 11, cuộc họp FOMC dự kiến sẽ diễn ra suôn sẻ. Và do tính nhạy cảm về thời điểm, các thành viên Ủy ban ưu tiên duy trì trạng thái hiện tại, trừ khi có dữ liệu kinh tế buộc họ phải điều chỉnh lãi suất.
Tháng 12 có thể trở thành cơ hội cuối cùng để cắt giảm lãi suất trong năm 2024, tuy nhiên, có nhiều yếu tố khiến họ duy trì mức lãi suất hiện tại.
Thứ nhất, chính sách tiền tệ thắt chặt trong hai năm qua đã được bù đắp bằng chính sách tài khóa nới lỏng hơn, tuy nhiên, việc tiếp tục chi tiêu chính phủ ở mức cao trong năm bầu cử hoặc cả năm 2025 có thể dẫn đến những hệ quả khó lường. Nhà kinh tế học Milton Friedman từng nói một câu nổi tiếng, "Không có gì lâu bền bằng một chương trình tạm thời của chính phủ".
Theo ước tính, thâm hụt ngân sách liên bang của Mỹ sẽ lên tới 1,5 nghìn tỷ USD trong năm tài chính hiện tại kết thúc vào ngày 30 tháng 9, tương đương khoảng 6% GDP của Mỹ. Đây là động lực mạnh mẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho phần thời gian còn lại của năm.
Trong khi đó, chính sách tiền tệ có thể có tác động hạn chế hơn đến nền kinh tế so với các chu kỳ lãi suất trước đây, một phần do mức lãi suất cực thấp kéo dài từ năm 2009 đến năm 2022. Kết quả là hàng triệu chủ sở hữu nhà hiện có thế chấp 30 năm cố định với lãi suất dưới 4%. Các tập đoàn cũng tận dụng cơ hội tái cấp vốn với lãi suất thấp kỷ lục và mở rộng các khoản vay của họ, trong khi nhiều công ty lớn nhất của Mỹ là những người được hưởng lợi từ thuế suất thấp.
Ngoài ra, mặc dù ngân hàng đã hạn chế cho vay hơn, các công ty hiện nay có các lựa chọn khác để huy động vốn thay thế như nợ tư nhân và các quỹ đầu tư tư nhân. Nhìn chung, điều kiện tài chính trong nền kinh tế Mỹ đang ở mức dễ dàng. Chỉ số Điều kiện Tài chính Quốc gia của Cục Dự trữ Liên bang Chicago (Chicago Fed) công bố cho thấy mức độ nới lỏng tương tự như tháng 1 năm 2022, hai tháng trước khi Fed bắt đầu tăng lãi suất. Giá cổ phiếu tăng và chênh lệch tín dụng thu hẹp là những yếu tố góp phần tạo nên điều kiện tài chính nới lỏng.
Sự dịch chuyển sang các doanh nghiệp dựa trên phần mềm, ít vốn hơn trong thế kỷ 21, đem lại nhiều lợi ích hơn, bao gồm khả năng chịu đựng trước những thay đổi về lãi suất, và sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) trong tương lai hứa hẹn sẽ “khuếch đại” những lợi thế đó.
Kết quả là việc tăng mạnh lãi suất thường được xem là công cụ hiệu quả để kìm hãm hoạt động kinh tế và chống lạm phát. Tuy nhiên, tác động của việc tăng lãi suất có thể mất nhiều thời gian hơn bình thường để thực sự ảnh hưởng đến nền kinh tế.
"Nền kinh tế giống như một chiếc xe 18 bánh - nó cần rất nhiều động lực để tiếp tục chạy", Rhame nói. "Trong các chu kỳ trước đây, khi Fed “phanh gấp” bằng cách tăng lãi suất, điều đó có thể tác động đến tám hoặc mười bánh xe đó. Lần này, tôi cho rằng nó chỉ phanh cho bốn hoặc sáu trong số 18 bánh xe".
Granet của BNY Mellon cho biết, tại một thời điểm nào đó, khi các khoản vay đến hạn và cần được tái cấp vốn, lãi suất cao hơn sẽ bắt đầu ảnh hưởng đến người vay và nền kinh tế nói chung. Nhưng chúng ta vẫn chưa đến giai đoạn đó. Lãi suất cao hơn dù làm chậm lại hoạt động trong lĩnh vực nhà ở và các lĩnh vực nhạy cảm với lãi suất khác của nền kinh tế như ô tô, nhưng chi tiêu của người tiêu dùng cho các dịch vụ và trải nghiệm vẫn tiếp tục tăng. Và các lĩnh vực tăng trưởng cao như AI sẽ ít bị ảnh hưởng bởi chính sách.
Tollette, của Franklin Templeton, đưa ra dự đoán thị trường chứng khoán sẽ đi ngang cho đến hết năm 2024, mặc dù nhiều nhà đầu tư đang kỳ vọng lãi suất sẽ giảm. Dự đoán này được đưa ra sau khi chỉ số S&P 500 tăng 27% trong năm qua. Tollette cho rằng lãi suất ổn định sẽ ít tác động đến thị trường chứng khoán.
"Chúng tôi chưa thấy dấu hiệu sự sụt giảm đáng kể nào sắp xảy ra", Tollette nói. "Chúng tôi dự đoán tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại, nhưng chúng tôi không không mong đợi sự suy thoái .... Một số cổ phiếu AI đang bị “thổi phồng”, nhưng có cơ hội hỗ trợ định giá thực sự ở đó".
Nhìn chung, thị trường trong những tháng tới có thể chịu ảnh hưởng bởi dữ liệu hàng tháng về việc làm, lạm phát và hoạt động kinh tế, dẫn đến nhiều biến động hơn. Và có thể là một nguồn bất ổn khác khi bầu cử sẽ trở thành tâm điểm trong tháng 11, đặc biệt là thời điểm bầu cử đến gần. Tuy nhiên, nếu không có những cú sốc dữ liệu làm thay đổi tính toán của Fed, thì thị trường chứng khoán vẫn có khả năng sẽ vượt qua những biến động này.
Theo Rhame, GDP danh nghĩa hiện nay vẫn đang ở mức cao và nền kinh tế có thể tiếp tục tăng trưởng mà không cần Fed phải cắt giảm lãi suất để thúc đẩy thị trường chứng khoán.