Nền kinh tế Việt Nam không nằm ngoài xu thế của các nền kinh tế thế giới khi bước vào giai đoạn thắt chặt hơn chính sách tiền tệ, tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát sau giai đoạn kích thích kinh tế phục hồi hậu đại dịch Covid-19, cũng như những áp lực khi đồng USD tăng giá.
Thắt chặt tiền tệ, lãi suất tăng cao, biến động trên thị trường trái phiếu đã tạo ra những cú sốc, đặt doanh nghiệp vào tình thế cấp bách khi dòng tiền hoạt động, cũng như đầu tư gặp khó khăn, xuất hiện các điểm nghẽn.
Thực tế phản ánh từ cộng đồng doanh nghiệp cho thấy, nghẽn thanh khoản kéo dài sẽ gây khó khăn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh cơ bản của doanh nghiệp, ảnh hưởng tiến độ triển khai dự án, qua đó cũng ảnh hưởng đến tiến độ dòng tiền thu về trong tương lai.
Rất nhiều ý kiến, giải pháp được cộng đồng nhà đầu tư thảo luận, đặc biệt là các giải pháp ngắn hạn có thể áp dụng ngay trên thị trường để “mở khoá” vấn đề thanh khoản. Trong đó, giải pháp được nhắc đến nhiều nhất là nới room tín dụng. Tuy nhiên, câu chuyện đi kèm theo đó là vấn đề lạm phát. Liệu chúng ta có nên nới một số giới hạn, chẳng hạn như tỷ lệ lạm phát 4% hoặc tăng hơn nữa nợ công để mạch máu của nền kinh tế không bị đứt quãng?
Tìm điểm cân bằng cho dòng tiền được thông suốt
Giải đáp tại Talkshow Chọn danh mục do Báo Đầu Tư tổ chức , theo đánh giá của TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), từ câu chuyện chính sách đến các kênh dẫn vốn tín dụng như trái phiếu, cổ phiếu đều gặp khó trong giai đoạn thị trường hiện nay.
Ông Thành nhận định tâm lý thị trường đang có sự phòng thủ cao, hiểu một cách đơn giản là “ nhà đầu tư có thể có tiền nhưng không muốn xuống tiền ”, thời “tiền mặt là vua” cho ai nắm giữ. Và đây là nguyên nhân chính khiến dòng vốn bị tắc nghẽn.
Để giải được bài toán dòng tiền hiện nay, ông Thành cho rằng, phải tìm được điểm cân bằng để có thể xử lý hài hoà ba nhiệm vụ cùng lúc là: ổn định vĩ mô, giữ an toàn hệ thống tài chính và tạo động lực giúp doanh nghiệp và nền kinh tế phục hồi, phát triển.
Theo quan sát của TS. Võ Trí Thành, dưới góc độ của doanh nghiệp, “khát vốn” là nhu cầu rất chính đáng. Dưới góc độ của người tiêu dùng, nhu cầu thu nhập đảm bảo đời sống và nhu cầu này cũng rất chính đáng. Riêng đối với những nhà quản lý vĩ mô, việc ổn định được vĩ mô và an toàn hệ thống cực kỳ quan trọng.
“ Nhiệm vụ của những nhà quản lý là phải tìm được điểm cân bằng cho lợi ích của các bên tham gia, làm sao để không gây ra sự đổ vỡ, có thể gây tác động tiêu cực nhưng không được tiêu cực quá. Quan trọng hơn là không gây ra sự đổ vỡ ở thị trường bất động sản, ở hệ thống ngân hàng hay cả ở niềm tin thị trường xã hội ”, TS. Võ Trí Thành cho hay.
Nhìn từ kinh nghiệm tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản của Trung Quốc , ông Thành nhận ra gói giải cứu của Trung Quốc rất đáng xem xét, trong đó có 3 điểm cơ bản: Một là nới điều kiện cho vay đối với bất động sản dù ít hay nhiều; hai là nới tín dụng cấp cho người đi mua nhà ở; ba là tạo điều kiện cho thị trường trái phiếu quay lại vận hành.
Từ đây, vị chuyên gia cho rằng Việt Nam có thể nhìn nhận và học hỏi để có giải pháp tương ứng. Hiện, Chính phủ cũng đang có những giải pháp gỡ khó từ tổng thể dòng tiền gắn với 3 điều trên để có thể ổn định, an toàn hệ thống tài chính ngân hàng và phục hồi, gỡ khó cho sản xuất kinh doanh.
Tập trung ưu tiên "giải cứu" cho thị trường trái phiếu
Trên quan điểm của TS. Trần Minh Tuấn, Phó chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán Smart Invest, thực tế thị trường đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn là do thị trường trái phiếu bị tê liệt với hơn 900.000 tỷ của các tổ chức phi tài chính đã phát hành.
Để có thể gỡ nghẽn cho dòng tiền, ông Tuấn cho rằng cần bắt đầu từ việc gỡ nghẽn cho thị trường trái phiếu. Trước đây quy mô thị trường trái phiếu chưa lớn, việc thị trường này biến động ra sao không mấy ảnh hưởng đến thị trường tài chính nói chung. Song với quy mô được mở rộng như hiện tại, thị trường trái phiếu bị "nghẽn" làm mất niềm tin của nhà đầu tư, từ đó dẫn đến các thị trường vốn khác cũng bị nghẽn lại và sụt giảm.
Trước mắt, để "giải cứu" khối lượng trái phiếu sắp đáo hạn trong vòng 2 năm tới, ông Tuấn khuyến nghị thành lập hội đồng trái chủ, nơi nhà phát hành và nhà đầu tư có thể thoả thuận, đàm phán với nhau để bàn biện pháp tháo gỡ tắc nghẽn dòng tiền, cụ thể là tìm kiếm sự thương thảo nhằm cơ cấu lại tài sản của nhà phát hành để khơi thông nguồn vốn cho thị trường trái phiếu.
Mặt khác, khi room tín dụng vẫn là một công cụ để kiểm soát lượng cung tiền trên thị trường, ông Tuấn đề xuất room tín dụng cần được linh hoạt hơn trong thời gian tới.
Đồng thời, TS. Trần Minh Tuấn nhận định rằng không nên "bó cứng" room tín dụng cho toàn ngành mà chỉ nên bó cứng ở một số phân ngành có tính chất đầu cơ cao đặc biệt về đầu tư cổ phiếu.
" Trong đó, bất động sản là một phân ngành mà chúng ta phải lựa chọn xem đâu là nhóm ngành cần phải bó cứng. Rõ ràng, nhiều dự án BĐS tốt không nên bó cứng, nếu như bó cứng không đúng, giá BĐS sẽ tăng lên và việc tiếp cận với BĐS chính yếu của những người có nhu cầu thực sự sẽ ngày càng khó khăn hơn do lượng cung thấp trên thị trường ", chuyên gia từ Smart Invest nêu rõ.
