Theo Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam 2023, thương mại điện tử nước ta tăng trưởng nhanh nhưng đã bộc lộ nhiều yếu tố không bền vững, đặc biệt là liên quan tới vấn đề bảo vệ môi trường.
Đó là thông tin được đưa ra tại Diễn đàn Hoàn tất đơn hàng 2023 vừa được Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số phối hợp với Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) với sự đồng hành của Hiệp hội phát triển nhân lực logistics Việt Nam ( VALOMA) tổ chức sáng ngày 21/7/2023 tại Hà Nội.
Diễn đàn được tổ chức với chủ đề “Hướng tới Thương mại điện tử xanh”, với sự tham gia của trên 300 đại biểu từ các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức trong nước và quốc tế, các cơ sở nghiên cứu và đào tạo và các doanh nghiệp thương mại điện tử, logistics, hoàn tất đơn hàng.
Sự nổi trội của sàn thương mại điện tử và mạng xã hội
Hoạt động kinh doanh sôi động trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội là nét nổi bật của thương mại điện tử Việt Nam năm 2022 và quý một năm 2023. Theo khảo sát của VECOM, có tới 65% doanh nghiệp đã triển khai hoạt động kinh doanh trên các mạng xã hội.
Bán hàng trên các mạng xã hội cũng được đánh giá mang lại hiệu quả cao nhất, vượt qua các hình thức khác như website hay ứng dụng của doanh nghiệp cũng như sàn thương mại điện tử.
Bên cạnh các nền tảng thương mại điện tử bán lẻ đã xuất hiện những nền tảng công nghệ dữ liệu B2B kết nối các nhà bán lẻ truyền thống quy mô nhỏ với các nhà sản xuất hoặc bán buôn trên nền tảng tập trung, bằng cách tổng hợp nhu cầu, do đó có thể cung cấp cho các nhà bán lẻ nhỏ nhiều lựa chọn hơn, giá tốt hơn và hậu cần hiệu quả hơn thông qua tính kinh tế theo quy mô.
Đề xuất giải pháp để thương mại điện tử phát triển bền vững
Thương mại điện tử trên thế giới cũng như ở nước ta tăng trưởng nhanh chóng đã đặt ra nhiều thách thức to lớn đối với môi trường, đặc biệt là loại hình bán lẻ trực tuyến. Có hai khâu chính tác động xấu tới môi trường, bao gồm: khâu giao hàng (liên quan đến xe cộ chạy trên đường thải lượng lớn khí carbon) và khâu đóng gói: hộp carton, bao bì ni lông, màng xốp hơi, hộp xốp, đồ nhựa dùng một lần. Giải pháp giao hàng siêu tốc cũng gây nhiều quan ngại vì làm gia tăng phát thải khí carbon.
Nhận thức được điều đó, một số doanh nghiệp thương mại điện tử và bưu chính, chuyển phát đã triển khai nhiều giải pháp sáng tạo nhằm giảm tác động tiêu cực tới môi trường. Không chỉ giới hạn trong nội bộ doanh nghiệp, một số doanh nghiệp còn có những sáng kiến thu hút sự tham gia của đông đảo đối tác kinh doanh và người tiêu dùng, góp phần nâng cao nhận thức của các bên liên quan như các sáng kiến LazEarth hay Cẩm nang “Đóng gói hàng hóa hiệu quả, thân thiện với môi trường” dành cho người bán hàng trên sàn thương mại điện tử.
Mặt khác, sự phát triển của thương mại điện tử sẽ tạo ra công cụ hữu ích góp phần bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động mua bán trực tuyến các sản phẩm, dịch vụ gắn với thu gom, tái chế rác thải không thân thiện với môi trường, mua bán trao đổi tín chỉ carbon hay thực hiện kinh tế tuần hoàn.
Trong khuôn khổ diễn đàn, các diễn giả từ nhiều lĩnh vực khác nhau đã trao đổi về chiến lược phát triển thương mại điện tử bền vững, tối ưu hoá hoạt động logistics bảo vệ môi trường, kế hoạch hành động thực hiện kinh tế tuần hoàn và hàm ý cho thương mại điện tử, chiến lược phát triển bưu chính bền vững, xây dựng hệ sinh thái logistics bền vững cho thương mại điện tử, Xanh hoá Logistics – Hướng đi quan trọng cho phát triển bền vững, trao đổi các chính sách, giải pháp để dịch vụ logistics và hoàn tất đơn hàng xanh hơn trong giai đoạn tới.
Để thương mại điện tử nước ta phát triển bền vững và thân thiện hơn với môi trường, đồng thời trở thành một công cụ quan trọng hướng tới nền kinh tế xanh và trung hoà carbon, các bên liên quan, bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, các cơ sở nghiên cứu và đào tạo, các tổ chức xã hội nghề nghiệp cần phối hợp chặt chẽ và triển khai các hoạt động phù hợp.
Các chính sách về kinh tế số và thương mại điện tử hiện tại đều tập trung vào các giải pháp phát triển nhanh. Trong bối cảnh đó, cần thiết phải triển khai mạnh mẽ hoạt động nghiên cứu và đào tạo nhằm hậu thuẫn cho việc ban hành chính sách và pháp luật thúc đẩy phát triển kinh tế số và thương mại điện tử bền vững, thân thiện môi trường cho những năm tới.
