Hạch toán chưa đúng quy định hơn 600 tỷ đồng
Theo báo cáo trong Kết luận thanh tra 811/KL-BTC của Bộ Tài Chính, Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam (Bảo hiểm Sun Life) là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài được thành lập tại Việt Nam theo Giấy phép thành lập và hoạt động số 68 GP/KDBH ngày 24/1/2013 của Bộ Tài chính. Lĩnh vực hoạt động công ty này là kinh doanh các nghiệp vụ bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe; kinh doanh tái bảo hiểm; quản lý quỹ, đầu tư vốn theo quy định pháp luật Việt Nam.
Đến năm 2021, Bảo hiểm Sun Life bắt đầu triển khai hoạt động bán bảo hiểm thông qua 2 tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (bancass). Qua thanh tra xác định, trong năm 2021, công ty hạch toán các khoản chi phí, doanh thu liên quan đến hoạt động bancass là chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Việc hạch toán này là chưa đúng quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và quy định pháp luật về thuế.
Số tiền được hạch toán không đúng quy định là hơn 600 tỷ đồng gồm: Hạch toán giảm doanh thu đối với các hợp đồng đã hủy bỏ với số tiền là hơn 620 triệu đồng, chưa phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 21 và điểm b khoản 3 Điều 25 Thông tư số 50/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính;
Tính đến hết năm 2021, Bảo hiểm Sun Life chi trả chi phí hỗ trợ ban đầu, phí hợp tác cho 2 ngân hàng liên kết với tổng số tiền là 10,3 nghìn tỷ đồng, hạch toán vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN năm 2021 tổng số tiền là hơn 343 tỷ đồng;
Chi trả, hạch toán hỗ trợ cho các ngân hàng chưa đúng quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và quy định pháp luật về thuế hơn 247 tỷ đồng;
Triển khai chương trình thi đua không phù hợp với văn bản đề xuất ban đầu, không liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm và hạch toán vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN với số tiền gần 9 tỷ đồng.
Cũng theo Kết luận thanh tra, trong báo cáo tài chính năm 2021 và số liệu báo cáo của Bảo hiểm Sun Life cho thấy, tổng doanh thu phí bảo hiểm qua kênh bancass của công ty này đạt hơn 2 nghìn tỷ đồng, tương ứng 61,15% tổng doanh thu phí. Doanh thu khai thác mới qua kênh bancass đạt 1.9 nghìn tỷ đồng, tương ứng 82,27% doanh thu phí khai thác mới.
Trong số 80 nghìn hợp đồng bảo hiểm được thực hiện qua kênh bancass, có hơn 3,2 nghìn hợp đồng bảo hiểm bị hủy bỏ trong thời gian cân nhắc (tương ứng với tỷ lệ 4,05%). Đáng chú ý, tỷ lệ hủy bỏ và chấm dứt hợp đồng bảo hiểm sau thời gian cân nhắc (năm thứ nhất) của các hợp đồng phát hành qua 2 ngân hàng lần lượt là là 73% và 39%.
Chưa có chế tài xử lý đại lý là nhân viên ngân hàng?
Mặc dù có doanh thu lớn thông qua kênh bancass, tuy nhiên qua Thanh tra cho thấy, các quy trình, quy chế của Bảo hiểm Sun Life chưa có quy định xử lý kỷ luật đối với cá nhân là nhân viên thuộc đại lý là nhân viên của ngân hàng. Hoạt động thực hiện quy trình, quy chế quản lý đại lý của Bảo hiểm Sun Life cũng còn một số tồn tại, bất cập liên quan đến hoạt động giải quyết xử lý kỷ luật đại lý, đánh giá chất lượng dịch vụ của đại lý.
Ngoài ra, Bảo hiểm Sun Life còn chưa thực hiện phối hợp, đối soát giữa các bộ phận về thông tin phản ánh, khiếu nại đầy đủ. Việc kiểm tra, xác minh thông tin phục vụ giải quyết khiếu nại chưa đầy đủ theo quy trình của công ty.
Bảo hiểm Sun Life cũng chưa có biện pháp để xử lý, nhắc nhở đối với những đại lý bảo hiểm cá nhân, nhân viên ngân hàng chưa thực hiện đúng theo quy trình, quy chế phối hợp với ngân hàng. Kết luận Thanh tra chỉ rõ, qua thanh tra chọn mẫu phát hiện 44 trường hợp đại lý bảo hiểm, nhân viên ngân hàng chưa thực hiện đúng quy định trong quá trình triển khai bán bảo hiểm. Từ đó để xảy ra các vấn đề vi phạm quy định như để người khác ký thay bên mua, ký thay bên mua bảo hiểm trên hồ sơ yêu cầu bảo hiểm lập qua ứng dụng SunSmart, ký thay bên mua bảo hiểm tại biên nhận bàn giao hợp đồng bảo hiểm, thực hiện sai quy định về bàn giao hợp đồng bảo hiểm hay quy định giám sát khách hàng ký hồ sơ…
Ngoài ra, Bảo hiểm Sun Life cũng có nhiều “lỗ hổng” trong việc lý kỷ luật và công tác đào tạo đại lý bảo hiểm. Có nhiều trường hợp đại lý kênh bancass bị phát hiện không đủ điều kiện được đào tạo, đi thi chứng chỉ đại lý bảo hiểm nhưng vẫn được Bảo hiểm Sun Life cấp chứng chỉ đại lý. Tuy nhiên sau đó các trường hợp này đã bị hủy bỏ mã số đại lý ngay sau khi rà soát, phát hiện lỗi
Cuối kết luận Thanh tra, Bộ Tài Chính đã kiến nghị Bảo Hiểm Sun Life hạch toán giảm chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN năm 2021 số tiền hơn 600 tỷ đồng. Ngoài ra Bảo hiểm Sun Life phải điều chỉnh hạch toán kế toán, xác định, tính toán lại, kê khai bổ sung thuế TNDN tương ứng, không phân bổ các chi phí do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả, hạch toán không đúng theo quy định pháp luật vào các quỹ chủ hợp đồng.
Bộ Tài chính cũng giao Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm tiến hành rà soát các hành vi vi phạm hành chính của Bảo hiểm Sun Life tại Kết luận thanh tra (nếu có) để tiến hành xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm.
Giao Tổng cục Thuế chỉ đạo Cục thuế TP HCM và các đơn vị có liên quan tiến hành đôn đốc, rà soát việc Bảo hiểm Sun Life thực hiện kê khai, tuân thủ quy định pháp luật về thuế, hóa đơn đối với các khoản chi nêu tại Kết luận thanh tra, qua đó tiến hành xử lý đối với các hành vi vi phạm hành chính thuế, hóa đơn (nếu có) và hướng dẫn, xử lý các trường hợp tương tự
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề nghị lãnh đạo Bảo hiểm Sun Life rà soát, tăng cường công tác quản lý và khắc phục các vấn đề được nêu trong Kết luận thanh tra.
